ikdestek
İhbar Süresinde İş Arama İzni: Kullanımı, süresi ve ücret detayları nelerdir, yasal haklarınızla yeni işinizi ararken mağdur olmayın!
İhbar Süresinde İş Arama İzni: Kullanımı, Süresi ve Ücret Detayları (2025 Güncel Bilgiler)
İş sözleşmesi feshedildiğinde, ihbar süreleri gündeme gelir. İşveren ve işçi bu yasal bildirim sürelerine uymalıdır. Bu ihbar süreleri içinde çalışanın önemli bir hakkı vardır: “yeni iş arama izni”. Bu izin, çalışana yasal bir kolaylık sağlar. Çalışan, mevcut işinden ayrılırken yeni bir iş bulabilmesi için bu izni kullanır. Peki, İhbar Süresinde İş Arama İzni nasıl kullanılır? Süresi ne kadardır? Bu izin sırasında ücret durumu ne olur? Bu makalede, yeni iş arama iznine dair tüm detayları açıklayacağız. Konuyu 4857 Sayılı İş Kanunu çerçevesinde ele alacağız. Ayrıca 2025 yılı güncel uygulamalarını da inceleyeceğiz. Amacımız, çalışanların bu hakkı doğru kullanmalarını sağlamaktır. Aynı zamanda işverenlere yasal yükümlülüklerini hatırlatmaktır.
Yeni İş Arama İzni Nedir ve Yasal Dayanağı Nedir?
Yeni iş arama izni, ücretli bir izindir. İş sözleşmesi işveren veya işçi tarafından feshedilen çalışan bu izne hak kazanır. İhbar süresi işlemeye başlayan çalışan bu izni kullanır. Bu hak, çalışanın iş arama sürecini kolaylaştırır. Ayrıca, olası bir işsizlik dönemine daha hazırlıklı girmesini amaçlar.
Bu iznin yasal dayanağı 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 27. Maddesi‘dir. İlgili madde şöyledir:
“Bildirim süreleri içinde işveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini vermek zorundadır. Bu izni iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan verir. İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz. İşçi isterse iş arama izin saatlerini birleştirebilir. Böylece toplu olarak kullanabilir. Ancak iş arama iznini toplu kullanmak isteyen işçi bir şeye dikkat etmelidir. Bunu işten ayrılacağı günden önceki günlere rastlatmalıdır. Ayrıca bu durumu işverene bildirmek zorundadır. İşveren yeni iş arama iznini vermezse yaptırımla karşılaşır. Ya da eksik kullandırırsa da aynı durum geçerlidir. O süreye ilişkin ücreti işçiye öder. İşveren, iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırırsa ne olur? İşçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten bir ödeme daha yapar. Çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder.”
Bu madde, iş arama izninin hem süresini hem de kullanım koşullarını net bir şekilde ortaya koyar.
Kimler Yeni İş Arama İzninden Yararlanabilir?
Yeni iş arama izninden yararlanmak için temel bir koşul vardır. İş sözleşmesi, İş Kanunu’nda belirtilen bildirim sürelerine (ihbar süreleri) uyularak feshedilmiş olmalıdır. Yani, şu durumlarda çalışan bu hakka sahip olur:
- İşveren iş sözleşmesini bildirimli olarak feshetmişse (örneğin, geçerli nedenle fesih veya bazı işletmesel kararlar sonucu),
- İşçi iş sözleşmesini bildirimli olarak feshetmişse (yani, istifa durumunda ihbar süresine uyuyorsa).
Ancak, iş sözleşmesinin haklı nedenle derhal fesih (İş Kanunu Md. 24 ve Md. 25) durumlarında farklı bir süreç işler. Bu durumlarda ihbar süresi işlemeyeceği için, bu izin hakkı da genellikle gündeme gelmez.
Yeni İş Arama İzninin Süresi Ne Kadardır?
İş Kanunu’nun 27. Maddesi’ne göre, işveren yeni iş arama izninin süresini belirlerken bir sınıra uymalıdır. Bu süre günde iki saatten az olamaz. Bu, asgari bir süredir. İşveren bu süreyi iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile artırabilir. Fakat yasal olarak bu süreyi azaltamaz.
Örneğin, ihbar süresi 4 hafta (28 gün) olan bir çalışan düşünelim. Bu çalışan, ihbar süresi boyunca her iş günü için en az ikişer saat yeni iş arama izni kullanma hakkına sahiptir. Unutmayın, bu izin iş günleri için geçerlidir. Hafta tatili veya resmi tatil günlerinde iş arama izni işlemez.
Yeni İş Arama İzni Nasıl Kullanılır?
Çalışanın yeni iş arama izninin kullanımı konusunda bazı tercih hakları vardır. Öncelikle, çalışan her iş günü için kendisine tanınan izni kullanabilmektedir. En az iki saatlik bu izni iş saatleri içerisinde, işverenini de bilgilendirerek kullanır. İznin hangi saatler arasında kullanılacağını genellikle işçi ve işveren karşılıklı anlayışla belirler. Ancak, işveren işin akışını gerekçe göstererek belirli saat dilimlerini dayatamaz. Çalışanın iş arama faaliyetlerine uygun saatler olmasına özen göstermelidir.
Ayrıca, İş Kanunu işçiye bu izin saatlerini birleştirerek toplu kullanma hakkı da tanır. Örneğin, günde 2 saatten 10 iş günü boyunca toplam 20 saat izni olan bir çalışan düşünelim. Bu çalışan, 20 saati işten ayrılacağı son günlere denk gelecek şekilde toplu olarak kullanabilmektedir. Fakat bu durumda çalışanın bazı zorunlulukları vardır. Öncelikle, izni toplu kullanmak istediğini işverene bildirmelidir. İkinci olarak, bu izni işten ayrılacağı günden önceki günlere rastlatacağını da belirtmelidir. İşveren, çalışanın bu yasal hakkını kullanmasına engel olmamalıdır.
Yeni İş Arama İzni Sırasında Ücret Kesintisi Yapılır mı?
Hayır, kesinlikle yapılmaz. İş Kanunu’nun 27. Maddesi bu konuda çok açıktır. İşveren, işçiye yeni bir iş bulması için gerekli olan iş arama iznini vermek zorundadır. Bu izni **iş saatleri içinde ve ücret kesintisi yapmadan** verir.
Bu durum, yeni iş arama izninin **ücretli bir izin** olduğu anlamına gelir. Yani, çalışan bu izni kullandığı saatlerde sanki normal çalışıyormuş gibi ücretini tam olarak alır. İşveren, maaşından herhangi bir kesinti yapamaz.
İşverenin Yeni İş Arama İznini Kullandırmamasının Sonuçları Nelerdir?
İş Kanunu, işverenin yeni iş arama iznini kullandırma yükümlülüğünü ihlal etmesi durumunda çalışanı korur. Kanun bu konuda bazı hükümler getirmiştir:
- İzin Verilmez veya Eksik Kullandırılırsa: İşveren, yeni iş arama iznini hiç vermezse bir yaptırımla karşılaşacaktır. Ya da kanunda belirtilen süreden (günde en az 2 saat) daha az kullandırırsa da aynı durum geçerlidir. Bu durumda işveren, o süreye ilişkin ücreti çalışana ayrıca ödemek zorundadır. Yani, çalışan zaten normal maaşını alacaktır. Buna ek olarak, kullandırılmayan izin süresinin ücretini de alır.
- İzin Esnasında Çalıştırılırsa: Eğer işveren, iş arama izni kullanan çalışanını bu izin saatleri içerisinde çalıştırırsa, daha ağır bir yaptırımla karşılaşır. Bu durumda işveren, çalışanın izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten bir ödeme daha yapar. Çalıştırdığı sürenin ücretini yüzde yüz zamlı öder. Kısacası, izin süresinde çalıştırılan işçi, normal ücretine ek olarak %100 zamlı bir ücret daha alır.
Bu yaptırımlar, işverenin bu yasal hakkı kullandırma konusundaki ciddiyetini vurgular.
Kısmi Süreli Çalışanların İş Arama İzni Hakkı
Kısmi süreli (part-time) iş sözleşmesi ile çalışan işçiler de bu haktan yararlanır. Diğer haklarda olduğu gibi, yeni iş arama izninden tam süreli çalışanlar gibi faydalanırlar. Yani, onların da ihbar süreleri boyunca günde en az iki saat ücretli iş arama izinleri vardır. Çalışma sürelerinin kısa olması bu hakkı kesinlikle kısıtlamaz.
İş Arama İzninin Kötüye Kullanılmaması
Yeni iş arama izni, çalışana tanınmış önemli bir haktır. Amacı, çalışanın yeni bir iş bulmasını kolaylaştırmaktır. Bu nedenle, çalışan bu hakkını dürüstlük kuralına uygun olarak kullanmalıdır. İzin saatlerinde gerçekten iş arama faaliyetleriyle ilgilenmelidir. Örneğin; mülakatlara gitme, CV hazırlama veya iş başvurusu yapma gibi. Bu iznin farklı amaçlarla kötüye kullanılması doğru değildir. Böyle bir durum, işverenle arasında güven sorunlarına yol açabilmektedir.
Sonuç: İhbar Sürecinde Önemli Bir Güvence
Sonuç olarak, ihbar süresinde yeni iş arama izni değerli bir yasal güvencedir. İş ilişkisi sona ererken çalışana bu güvence tanınır. Günde en az iki saat olması önemlidir. Ücretli bir izin niteliği taşıması da bir diğer avantajdır. Ayrıca toplu kullanılabilme imkanı sunması, çalışanın yeni bir kariyere geçiş sürecini önemli ölçüde kolaylaştırır. İşverenler bu hakkı yasalara uygun bir şekilde kullandırmalıdır. Çalışanlar ise bu hakkı dürüstlükle kullanmalıdır. Bu yaklaşımlar, ihbar sürecinin daha sorunsuz ve adil bir şekilde tamamlanmasına katkı sağlar. Herhangi bir anlaşmazlık durumunda çalışanlar yasal yollara başvurabilmektedir. Ya da hakkın kullandırılmaması halinde de haklarını arayabilirler. Bu tür durumlarda bir iş hukuku uzmanından destek almak faydalı olacaktır.