ikdestek
Maaşım Geç Yatarsa Yasal Olarak Ne Yapabilirim? İş görmekten kaçınma, haklı fesih ve faiz talep etme haklarınızı öğrenin!
Maaşım Geç Yatarsa Yasal Olarak Ne Yapabilirim?
Soru: Çalıştığım şirkette maaşım sürekli gecikmeli olarak ödeniyor. Bazen ödemenin ayın 20’sini bulduğu oluyor. Bu durumda yasal olarak hangi adımları atabilirim, haklarım nelerdir?
Cevap:
Bu durum, her çalışan için son derece can sıkıcıdır. Aynı zamanda İş Kanunu açısından da ciddi bir hak ihlalidir. Maaşınızın zamanında ödenmemesi, size kanun tarafından tanınan önemli haklar verir. Şimdi bu hakları ve atabileceğiniz adımları net bir şekilde inceleyelim.
Maaş Ödeme Günü ve Gecikme Sınırı Nedir?
Öncelikle, maaş ödeme gününüzü bilmeniz gerekir. İşverenler, maaş ödeme gününü genellikle iş sözleşmesinde veya şirket yönetmeliğinde belirtir. Eğer böyle bir belirleme yoksa, kanun ücretin en geç ayda bir ödeneceğini söyler. Bu da genellikle çalışılan ayı takip eden ilk günlerde ödeme yapılması anlamına gelir.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 34. Maddesi, ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçiye bazı haklar tanır. Bu yirmi günlük süre, “iş görmekten kaçınma” hakkı için kritik bir eşiktir. Ancak haklı nedenle fesih için durum daha farklıdır.
Hak 1: İş Görmekten Kaçınma Hakkı
Kanunun size tanıdığı ilk önemli hak, iş görmekten kaçınmaktır. Bu hakkı kullanmak için bazı şartlar vardır:
- Maaşınızın ödenmesi gereken günden itibaren 20 gün geçmiş olmalıdır.
- İşverenin ödeme yapamamasının nedeni, deprem, sel gibi mücbir (zorlayıcı) bir sebebe dayanmamalıdır.
Bu şartlar oluştuğunda, çalışanlar bireysel olarak veya topluca iş yapmayı durdurabilirler. Bu durum bir grev değildir. Ayrıca, işveren bu nedenle iş sözleşmenizi feshedemez. Sizi başka bir çalışan ile değiştiremez. Yani, siz iş görmekten kaçınırken iş akdiniz devam eder.
Hak 2: İş Sözleşmesini Haklı Nedenle Derhal Fesih Hakkı
Bu, en güçlü ve en çok bilinen hakkınızdır. İş Kanunu’nun 24/II-e maddesi çok açıktır. “İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse” çalışan, iş sözleşmesini haklı nedenle derhal feshedebilir.
Burada önemli bir detay var. Yargıtay kararlarına göre, bu hakkı kullanmak için ücretin 20 gün gecikmesini beklemenize gerek yoktur. Ücretin, kararlaştırılan ödeme gününde ödenmemesi, tek başına haklı fesih nedenidir. Yani, maaşınız bir gün bile geç yatsa, bu hakkınız doğar.
Haklı nedenle fesih yaparsanız ne olur?
- Bir yıldan fazla kıdeminiz varsa, kıdem tazminatına hak kazanırsınız.
- Ödenmemiş maaş, fazla mesai, kullanılmamış yıllık izin ücreti gibi tüm alacaklarınızı talep edebilirsiniz.
- Ancak, iş sözleşmesini siz feshettiğiniz için ihbar tazminatı alamazsınız.
Haklı nedenle fesih süreci ve sonuçları hakkında daha detaylı bilgi için İşten Çıkarılma Durumunda Çalışanın Hakları yazımızı inceleyebilirsiniz.
Hak 3: Mevduata Uygulanan En Yüksek Faizi Talep Etme Hakkı
İş Kanunu Madde 34, size bir hak daha tanır. Gününde ödenmeyen ücretleriniz için, mevduata uygulanan en yüksek faizi talep edebilirsiniz. Bu faiz, maaşınızın geciktiği her gün için işler. Bu hakkınızı, alacak davası açarak kullanabilirsiniz.
Atılması Gereken Pratik Adımlar
Peki, bu hakları kullanmak için pratikte ne yapmalısınız?
- Öncelikle Yazılı Başvuru/İhtarname Çekin: Durumu resmiyete dökmenin en iyi yolu budur. Bir avukat aracılığıyla veya kendiniz, noter kanalıyla işverene bir ihtarname gönderin. Bu ihtarnamede, ödenmeyen maaşınızın belirli bir süre içinde ödenmesini talep edin. Aksi takdirde yasal haklarınızı (iş görmekten kaçınma veya haklı nedenle fesih gibi) kullanacağınızı belirtin.
- ALO 170 veya İlgili Kurumlara Şikayet Edin: Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi olan ALO 170’i arayarak durumu bildirebilirsiniz. Bu, durumun resmi kayıtlara geçmesini sağlar.
- Haklı Nedenle Fesih ve Sonrası: Eğer fesih hakkınızı kullanmaya karar verirseniz, bunu da yine noter kanalıyla yapacağınız bir istifa dilekçesi ile bildirmeniz en sağlam yoldur. Fesih tarihinden sonra kıdem tazminatı ve diğer alacaklarınız ödenmezse, arabuluculuk ve sonrasında dava sürecini başlatabilirsiniz. Maaş takibinizi bir Excel dosyasında yapmak bu süreçte size kanıt sunma açısından yardımcı olabilir.
- Hukuki Destek Alın: Bu süreçler teknik detaylar içerir. Bu nedenle, bir iş hukuku avukatından profesyonel destek almanız, haklarınızı tam ve doğru bir şekilde korumanız için çok önemlidir.
Özetle Maaşım Geç Yatarsa Yasal Olarak Ne Yapabilirim?
Maaşınızın geç ödenmesi durumunda asla çaresiz değilsiniz. Özetle, üç temel hakkınız vardır:
- Ödemede 20 günlük gecikme olursa, işi bırakma (iş görmekten kaçınma).
- Ödeme geciktiği anda, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedip kıdem tazminatını talep etme.
- Geciken her gün için en yüksek banka mevduat faizini talep etme.
Bu hakları kullanmak ve süreci kolay bir şekilde yönetmek için her adımı yazılı ve resmi kanallarla atmanız kritik önem taşır.